Kreatynina - normy i interpretacje wyników badań

Kreatynina jest organicznym związkiem chemicznym - ubocznym produktem przemiany materii, który powstaje głównie w mięśniach szkieletowych i którego stężenie pomaga wskazać ewentualne problemy w pracy nerek. Czym dokładnie jest kreatynina i czemu jej odpowiedni poziom w naszych ciałach jest tak ważny? W jaki sposób interpretować wyniki badań i na co wskazuje kreatynina poniżej normy lub podwyższona?

Kreatynina – badanie

Kreatynina to produkt metabolizmu, który występuje we krwi oraz w moczu. Razem z moczem zresztą jest wydalana. By dowiedzieć się dlaczego jej nieodpowiednie stężenie może wskazywać na zaburzenia funkcjonowania organizmu, warto najpierw prześledzić jej działanie. Do czego tak naprawdę służy i o czym nas informuje?
Kreatynina sama z siebie nie pełni żadnych istotnych funkcji. Powstaje na skutek degradacji kreatyny, stanowiącej w mięśniach nośnik energii, a zatem na skutek przemiany materii. Może być wydalana z naszych ciał jedynie dzięki odpowiedniej pracy nerek – jest przesączana w kłębuszkach nerkowych. W ten sposób – sprawdzając jej poziom – można zatem ocenić, czy nerki pracują poprawnie. Określa się wielkość przesączania kłębuszkowego, czyli tak zwane GFR. Najczęściej czyni się to z krwi pacjenta, jednak w niektórych przypadkach potrzebne jest również dodatkowe badanie, wskazujące na dobowe wydalanie kreatyniny z moczem. W ten sposób oblicza się klirens kreatyniny.

Kreatynina – norma

Kreatynina w surowicy (czyli kreatynina we krwi) powinna mieścić się w przedziale od 53 do 115 µmol/l (od 0,6 do 1,3 mg). Warto jednak wiedzieć, że nie jest to jedyny słuszny podział, ponieważ stężenie kreatyniny we krwi może zależeć także od wieku, płci czy masy mięśniowej, jaką posiada dany człowiek.
Niewłaściwy poziom kreatyniny zwykle jednoznacznie wskazuje na choroby nerek, jednak w interpretacjach warto być ostrożnym, bo może dochodzić do różnych przekłamań. Na przykład próbka może być zhemolizowana lub pacjent ma hiperbilirubinemię. Warto wiedzieć, że u osób starszych, w przypadku zniszczonych organizmów, stężenie kreatyniny może być niskie, mimo że nerki są uszkodzone. Może też zdarzyć się tak, że wyniki nie będą miarodajne, bo nerki są tak bardzo zniszczone, że kreatynina wydzielana jest przez cewki nerwowe! Zwykle jednak uznaje się, że badania są miarodajne – i warto je wykonywać!

Podwyższona kreatynina

Jeśli poziom kreatyniny we krwi jest zbyt wysoki, świadczy to o upośledzeniu funkcji filtracyjnej nerek. Może być skutkiem ostrego niedokrwienia nerek, na przykład w efekcie wstrząsu krwotocznego czy anafilaktycznego, albo uszkodzenia nerek na przykład w stanach zapalnych czy po zażywaniu leków nefrotoksycznych. W ten sposób można też stwierdzić lub przypuszczać istnienie kamieni nerkowych, skrzepów krwi czy guzów, które naciskają na drogi moczowe i czynią je niedrożnymi.
Wysoka kreatynina może mieć charakter przejściowy lub ostry. W takich wypadkach mówi się o ostrej niewydolności nerek. Jeśli kreatynina podwyższona jest objawem dodatkowym, występującym razem z na przykład wymiotami czy biegunką, należy niezwłocznie udać się do lekarza. Wymagana jest bowiem jego pilna interwencja.

Niska kreatynina

Jeśli poziom kreatyniny we krwi jest zbyt niski, może to wskazywać na zanik mięśni, ich bardzo małą ilość i siłę, albo też może to być skutek zażywania niektórych leków – na przykład sterydowych. Niski poziom kreatyniny – plasujący się poniżej normy – spotyka się bardzo rzadko. Występuje między innymi w czasie ciąży, więc kobieta, u której go stwierdzono powinna wykonać test ciążowy.
Niska kreatynina może też informować o wyniszczeniu organizmu, ciężkiej chorobie wątroby, czy chorobach prowadzących do zaniku mięśni. Może być również spotykana u osób po amputacji kończyn – to wówczas naturalne, ponieważ ilość mięśni szkieletowych w ich ciele znacznie się zmniejszyła.

Kreatynina a rezonans

Często przed wykonaniem rezonansu magnetycznego pojawia się informacja, iż konieczne jest wykonanie dodatkowego badania – stężenia kreatyniny we krwi. Wiele osób zastanawia się skąd taka konieczność, jednak rozwiązanie jest bardzo proste – chodzi o ocenę prawidłowej pracy nerek, które przecież będą musiały poradzić sobie z usunięciem kontraktu z organizmu, jeśli jego podanie okaże się konieczne do wykonania badania.
Zwykle badanie kreatyniny jest refundowane, ponieważ otrzymujemy skierowanie od lekarza. Jeśli jednak z jakichś powodów chcielibyśmy samodzielnie sprawdzić jaki poziom osiąga w naszych ciałach kreatynina, cena badania jest dosyć niska – zwykle to koszt od 7 do 12 złotych. Wyniki są ważne przez miesiąc (maksymalnie do 3 miesięcy) od momentu wykonania badania.

Idealne drugie śniadania do pracy i do szkoły

Copyright © Agora SA