Reumatoidalne zapalenie stawów - co to za choroba?
RZS, czyli reumatoidalne zapalenie stawów albo gościec to przewlekła choroba zapalna, która atakuje nie tylko stawy, ale i wiele narządów wewnętrznych. Nieleczona może prowadzić do całkowitej destrukcji stawów i ciężkiej niepełnosprawności u pacjentów, a także uszkodzenia kluczowych narządów, w wyniku czego dochodzi do zgonu danej osoby.
Przyczyną schorzenia jest toczący się we wnętrzu stawu stan zapalny. Nie wiadomo, dlaczego tak się dzieje, ale błona maziowa stawu jest stymulowana do odpowiedzi zapalnej. W jej wyniku staw powiększa się i niszczy przylegające do niego struktury, m.in. chrząstki, więzadła, ścięgna i same kości. Następnie powstają wtórne zmiany zwyrodnieniowe.
Według statystyk kobiety chorują nawet 3 razy częściej na reumatoidalne zapalenie stawów niż mężczyźni.
Czy reumatoidalne zapalenie stawów jest dziedziczne?
Nie ma jednoznacznych badań, które potwierdzałyby dziedziczny charakter reumatoidalnego zapalenia stawów, choć obciążenia genetyczne powodują u danych osób predyspozycje do występowania RZS. Sam czynnik genetyczny nie jest w stanie wywołać choroby, dlatego, nawet jeśli rodzice chorują na RZS, nie ma pewności, że choroba ta wystąpi u ich dzieci, choć zwiększa się nawet 5-krotnie ryzyko zachorowania u potomstwa.
Niewykluczone, że reumatoidalne zapalenie stawów spowodowane jest występowaniem zaburzeń i defektów w układzie odpornościowym, który zaczyna niszczyć własne tkanki. Zakażenia bakteriami i wirusami także mogą inicjować w stawach odpowiedź zapalną, powodującą to schorzenie.
Reumatoidalne zapalenie stawów - pierwsze objawy
Do najbardziej charakterystycznych, wczesnych objawów reumatoidalnego zapalenia stawów zalicza się ból i sztywność oraz obrzęk stawów - rąk i nóg, choć choroba może objąć we władanie również i inne stawy. Pojawia się tkliwość stawu na ucisk, ograniczenie jego ruchomości, a w dalszych etapach rozwoju schorzenia także deformacja stawów.
Z uwagi na fakt, że RZS jest chorobą systemową, atakuje także narządy - pojawiają się na nich guzki reumatoidalne, zlokalizowane najczęściej w okolicy łokci i stawów rąk. W przebiegu RZS wystąpić może również miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, a nawet zawał. To tylko jedne z wielu schorzeń, jakie są wywołane przez reumatoidalne zapalenie stawów.
Reumatoidalne zapalenie stawów - jakie badania diagnostyczne wykonać?
Dzięki badaniom laboratoryjnym obecnie istnieje możliwość rozpoznania RZS już na wczesnym etapie. Zalecane jest wykonanie badań:
· RF - czynnik reumatoidalny, który stwierdza nawet u 80 proc. chorych istnienie tego schorzenia.
· Anty - CCP - przeciwciała przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi. Jeśli są identyfikowane w materiale badawczym pobranym od pacjenta, niemal pewne jest, że cierpi na RZS.
· Wskaźniki zapalne - OB, CRP i morfologia krwi - służą do oceny stopnia zaawansowania i aktywności choroby.
Ponadto wykonywane są zdjęcia radiologiczne rąk i stóp oraz innych zajętych stawów, rezonans magnetyczny i ultrasonografia, a czasem także tomografia, które mogą wykazać zmiany zapalne na wczesnym etapie powstawania.
Czy reumatoidalne zapalenie stawów można wyleczyć?
Po rozpoznaniu reumatoidalnego zapalenia stawów lekarz podejmie decyzję o właściwym leczeniu. Aktualnie w zastosowaniu są nowe, skuteczne leki, m.in. lek modyfikujący przebieg choroby LMPCh. Pozwalają one na osiągnięcie remisji, tj. stanu, w którym u chorego nie ma objawów choroby, a w badaniach nie są wykrywane cechy aktywności reumatoidalnego zapalenia stawów.
