Gastropareza to, naukowo rzecz ujmując, zaburzenie ruchów perystaltycznych przewodu pokarmowego. Występuje ono na skutek uszkodzenia nerwów, które powodują nieprawidłowości w pracy mięśniówki żołądka. Dochodzi do znaczącego spowolnienia lub całkowitego zatrzymania przesuwania się treści pokarmowej z żołądka do dwunastnicy. Ściany żołądka chorego bardzo się rozciągają. Niekiedy pojawiają się tak zwane bezoary, czyli kolejne nieprawidłowe struktury, które tworzą się z niestrawionych przez nasz organizm resztek pokarmu. Jak łatwo sobie wyobrazić, to stan, kiedy w organizmie zalegają resztki i łatwo o wykształcenie się bakterii.
Przyczyn gastroparezy jest naprawdę wiele. Przede wszystkim jednak należy wspomnieć, że gastropareza jest uznawana za chorobę o podłożu idiopatycznym. Oznacza to, że jej pochodzenie i podłoże jest do końca niejasne. Nie zawsze wiadomo jak i dlaczego powstaje. Towarzyszy jednak często zakażeniom wirusami EBV, CMV, HHV-3, cukrzycy, chorobie Parkinsona, twardzinie układowej, toczniom, zespołom paranowotworowym, niedokrwieniu jelit, amyloidozie i może być konsekwencją niektórych zabiegów operacyjnych.
Najczęściej gastropareza towarzyszy jednak cukrzycy. Mówimy wtedy o gastroparezie cukrzycowej. To niestety zdarza się nawet o 30-50 proc. chorych osób, które leczą się na cukrzycę typu 1. oraz 2.
Warto wiedzieć, skąd to powiązanie. Jednym z częstszych powikłań cukrzycy jest neuropatia, czyli uszkodzenie nerwów. Dochodzi do naderwania włókien nerwowych – przede wszystkim nerwów mięśni gładkich przewodu pokarmowego. Kiedy w organizmie często dochodzi do hiperglikemii i hipoglikemii, dołożymy do tego liczne, nawet dzienne, wahania poziomu insuliny, szybko możemy spodziewać się rozwoju neuropatii.
A kiedy nerw błędy zostaje naruszony, zaburzona zostaje także motoryka żołądkaw. Wolniej przepływa pokarm do kolejnych części układu pokarmowego i jedzenie zalega. A to skutkuje wydęciem żołądka.
Jeśli chodzi o objawy gastroparezy, to niestety bardzo często są one mylone z refluksem żołądkowo-przełykowym, wrzodami, zapaleniem błony śluzowej żołądka, a niekiedy nawet ze zwykłą niestrawnością.
Dopiero kiedy pojawiają się poważniejsze objawy gastroparezy, które są bardziej dokuczliwe, rozpoczyna się diagnostyka, która zazwyczaj nie pozostawia złudzeń. Do takich objawów gastroparezy należą miedzy innymi: nudności, wymioty, zgaga, odbijanie, uczucie pełności nawet po niewielkiej porcji jedzenia, ból i silny dyskomfort w nadbrzuszu, ból pod mostkiem, uczucie ciągłego wzdęcia, a przy tym utrata wagi, niedożywienie i ogólne wyniszczenie, wycieńczenie organizmu.
Gastroparezie cukrzycowej natomiast często towarzyszą cyklicznie powtarzające się epizody hipoglikemii. Dotychczas sporadyczne, narastają znacząco.
Jeśli chodzi o leczenie gastroparezy, konieczne jest ciągłe karmienie doustne. Chory musi przyjmować cztery lub pięć niewielkich posiłków w ciągu doby. Powinny być to dania ubogie w tłuszcz i rozpuszczalny błonnik. Warto podawać papki – produkty rozdrobnione lub zmiksowane na puree. Absolutnie nie wolno palić papierosów, pić alkoholu, napojów gazowanych. W skrajnych przypadkach zalecane jest żywienie enteralne lub pozajelitowe.
Najlepszym leczeniem gastroparezy jest oczywiście dieta. Tylko właściwa dieta i sposób, w jaki spożywamy posiłki może pomóc w walce i zmniejszyć dokuczliwość objawów. Przy diecie w gastroparezie ważne jest jedzenie bardzo wolno. Jeden posiłek można jeść nawet 40 minut. Pokarm musi być bardzo dokładnie przeżuty i powoli przełknięty. Nie można kłaść się nawet dwie godziny po jedzeniu.
Do diety w gastroparezie warto włączyć suplementację, która uzupełni niedobory witamin i mikroelementów.